Жаһандану дәуіріндегі «Біртұтас Түркістан идеялары» БАҚ тұрғысынан

Аңдатпа

ХХ ғасырдың басында саяси жүйелердің өзгеруі жағдайында тәуелсіздік идеясы мен түркі тілдес мемлекеттердің тәуелсіздігі қазақ зиялыларының белсенді жұмысының арқасында жаңа серпін алды; 21 ғасырда да ұқсас жағдай туындап, жаңа сын-қатерлер мен қауіптер пайда болды. Мақсаты: Орталық Азия аймағындағы Кеңес өкіметі дәуіріндегі ұлттық азшылықтардың мүдделерін қорғау мәселесін қарастыра отырып, түркітілдес елдердің және бірқатар Еуропа мемлекеттерінің БАҚ-та «Біртұтас Түркістан» идеясының қалыптасу және даму ерекшеліктерін зерттеу. Негізгі әдістер ретінде ХХ ғасыр басындағы Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалыстардың қызметінің ерекшеліктері қарастырылған тарихи әдіс жәнебаспасөздегі«біртұтас Түркістанның» ақпараттық бейнесінің құрылуына әсер еткен факторларды зерттеуде жүйелік талдау әдісі қолданылды. Біртұтас Түркістан мемлекеті тұжырымдамасы қағидаларының қалыптасу және даму ерекшеліктері зерттелді; Қазақ зиялылары өкілдерінің іс-әрекетіне қоғамның күшті қолдау көрсетуі аясында Кеңес үкіметі түркілердің өзін-өзі қамтамасыз ету туралы жалпы идеясы туралы да, ұлт өкілдерінің жекелеген өкілдері туралы да теріс көрініс жасауға әрекеттенгені анықталды. Түркітілдес халықтар қауымдастығы концепциясының кейінгі дамуы үшінбұқаралық ақпарат құралдарының рөлі, атап айтқанда Еуропаның кейбір елдерінде басылып шығатын және Түркістанның нақты жағдайын баяндайтын басылымдардың ықпалы шешуші болғаны анықталды. Өңірдегі саяси көшбасшылар мен қоғам қайраткерлері халықты республикалық ауқымдағы маңызды оқиғалардан хабардар ету үшін әлеуметтік медиа ресурстарының мүмкіндіктерін пайдаланатыны баса айтылды. Бұл жұмыстың нәтижелері болашақ ғылыми зерттеулердің практикалық негізі ретінде және әртүрлі ынтымақтастық салаларында түркітілдес мемлекеттерді біріктіру стратегиясын жетілдіру үшін пайдаланылуы мүмкін.